Xin chúc mừng bạn đã có mức lương tăng cao và một công việc có thu nhập tốt hơn. Giờ đây, bạn có thêm ngân sách để cải tạo nhà cửa hoặc đầu tư vào tủ quần áo mới, tự thưởng cho bản thân một bữa ăn sang trọng. Bạn xứng đáng với những điều xa xỉ nhỏ xinh này và hơn nữa, tiền là để tiêu, không phải sao? 

Không may là, kiểu suy nghĩ này có thể khiến bạn rơi vào cái bẫy của “lối sống xa hoa”, tức là bạn tiêu xài một cách phung phí- và không có chủ ý- để nâng cấp lối sống của mình. 

Ai cũng xứng đáng có được những điều tốt đẹp trong cuộc sống và nếu bạn có khả năng chi trả, cứ làm đi! Nhưng thật dễ dàng để bị cuốn theo cơn mua sắm trên các trang thương mại điện tử và gây hại đến sức khỏe tài chính của bạn. Điều đó nói lên rằng, có những cách để tránh cái bẫy kín đáo này- và chúng tôi sẽ trình bày tất cả những cách đó cho bạn dưới đây. 

Những Dấu Hiệu và Ảnh Hưởng của Lối Sống Xa Hoa 

Đối với nhiều người, tăng lương là một sự cải thiện tài chính lớn. Tuy nhiên điều này cũng có thể dẫn đến tình trạng chi tiêu quá mức hay còn được gọi là lạm phát lối sống. 

“ Lạm phát lối sống xảy ra khi mọi người bắt đầu chi tiêu nhiều hơn khi thu nhập của họ gia tăng,” chuyên gia tài chính Heidi MacVittie, MSF, người sáng lập của Moola Masters giải thích.” Thay vì tiết kiệm hoặc đầu tư những khoản thu nhập tăng thêm, mọi người “ nâng cấp” lối sống của mình bằng cách mua những vật dụng xa xỉ và không cần thiết.”  

Cô ấy nói thêm rằng điều này có thể dẫn đến tình trạng mọi người, mặc dù kiếm được nhiều tiền hơn, nhưng lại có rất ít hoặc không có tiền tiết kiệm, sống dựa vào đồng lương hằng tháng và cảm thấy gánh nặng về căng bằng tài chính. 

“Lối sống xa hoa là một cái bẫy tài chính tiềm ẩn khiến bạn không thể đạt được nhiều mục tiêu tài chính, bất kể thu nhập của bạn.” Andrea Woroch, chuyên gia tài chính tiêu dùng 

Andrea Woroch, chuyên gia tài chính và ngân sách tiêu dùng nói rằng lối sống xa hoa có thể giống như bạn đổi một chiếc xe đáng tin cậy với một cái xe mới sáng bóng, mua một căn nhà lớn hơn ( với những hóa đơn cao hơn), nâng cấp các thiết bị của mình thành các phiên bản mới nhất, hoặc mua  tủ quần áo mới trong khi cái tủ đang dùng chất lượng vẫn hoàn hảo. 

Woroch cảnh báo: “Lối sống ngày càng xa hoa là một cái bẫy tài chính tiềm ẩn mà sẽ ngăn cản bạn đạt được rất nhiều mục tiêu tài chính, bất chấp thu nhập của bạn”.” Sau tất cả, không phải là bạn kiếm được bao nhiêu mà là bạn tiêu bao nhiêu sẽ ảnh hưởng đến tình trạng tài chính của bạn.” 

Những dấu hiệu của lối sống xa hoa 

• Kiếm đồng nào tiêu đồng đó dù lương tăng 

• Cảm thấy như bạn không biết tiền của mình đã đi đâu mỗi tháng 

• Quỹ khẩn cấp giảm dần 

• Giảm các khoản đóng góp cho quỹ hưu trí của bạn 

• Dựa vào thẻ tín dụng để sống mỗi tuần hoặc mỗi tháng 

• Tiêu xài những khoản không cần thiết, như những kỳ nghỉ xa hoa, quần áo mới, hoặc những bữa tối ngon miệng 

• Nợ tăng thêm và không có kế hoạch chi trả 

• Mượn tiền người khác 

• Bỏ qua các hóa đơn để chi trả cho các chi tiêu tùy ý 

• Thấu chi và các khoản phạt tăng lên 

• Không có khả năng trang trải cho quỹ khẩn cấp 

• Luôn ưu tiên mong muốn hơn nhu cầu 

• Cảm thấy áp lực để bắt kịp với người khác 

• Mua theo cảm hứng vs. mua có chủ đích 

• Biện minh cho việc mua hàng hóa đắt tiền là “xứng đáng” 

• Luôn lựa chọn sự sang trọng hơn tính thực tiễn 

Nguyên nhân của sự thay đổi lối sống 

Có rất nhiều nguyên nhân tại sao người ta rơi vào cái bẫy lạm phát lối sống, từ nhu cầu để bắt kịp người khác cho đến thiếu kiểm soát sự thôi thúc của bản thân. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

• Áp lực bắt kịp 

Chúng ta thường muốn những gì người khác có, hoặc muốn những điều tốt hơn những gì họ có. 

Michelle Winterfield, chuyên gia tài chính cặp đôi và nhà sáng lập ứng dụng Tandem cho biết “ Một trong những nguyên nhân đáng trách lớn nhất đó là sự so sánh liên tục và áp lực mà mọi người cảm thấy phải sống giống như những người mà họ thấy trên mạng và thông qua mạng xã hội,”. “ Một phần quan trọng của việc tham gia vào bất kỳ trải nghiệm nào bây giờ đó là nghĩ về những bài viết Instagram nào sẽ theo dõi.”  

Nghiên cứu năm 2021 thậm chí còn tìm thấy mối liên quan trực tiếp giữa sử dụng mạng xã hội và trầm cảm và phát hiện ra rằng khi chúng ta xem những đoạn phim nổi bật của người khác thường có thể khiến chúng ta cảm thấy tồi tệ về bản thân và thành tựu của chính mình. 

Nhưng áp lực này không chỉ giới hạn ở mạng xã hội. Trước khi kỹ thuật số bùng nổ, mọi người đã so sánh bản thân với hàng xóm, bạn bè và thành viên trong gia đình. Mạng xã hội chỉ làm trầm trọng thêm vấn đề này và bây giờ nhiều người so sánh bản thân với hàng triệu người xa lạ trên mạng Internet thay vì những người trong vòng tròn thân cận của mình. Winterfield nói “ Do đó, tại sao mọi người lại cảm thấy buộc phải “ chi trả quá nhiều cho những điều và những trải nghiệm mà họ có thể không có nếu những nền tảng này không được sử dụng rộng rãi,”. 

• Lập ngân sách thiếu kỷ luật 

Bạn càng kiếm được nhiều, bạn càng ít cảm thấy cần thiết lập một ngân sách hay kiểm tra tài chính của mình. Suy cho cùng, khoản chi $5 đó dường như không đáng kể, so với khi tiền bạc bị thắt chặt hơn. 

Worch nói” Người tiêu dùng thường chi trả gần bằng số tiền họ tiêu khi họ có thu nhập hạn chế, nhưng lại nới lỏng hầu bao khi họ đạt được mức lương cao hơn hoặc có nhiều tiền hơn trong ngân hàng,”. “Điều này dẫn đến việc mua sắm bốc đồng hơn hoặc vung tiền thường xuyên hơn so với họ có thể làm trước đây”. Dẫn đến tình trạng chi tiêu quá mức. 

• Kiến Thức Tài Chính Kém 

Một lý do khác khiến lối sống xa hoa xảy ra là do giáo dục tài chính kém hoặc thiếu giáo dục. 

“ Những người không hiểu những nguyên lý tài chính cơ bản và làm thế nào để lập ngân sách, tiết kiệm hoặc đầu tư có thể tiêu sạch những đồng tiền vất vả kiếm được vào những khoản mua sắm lãng phí trong rất nhiều tình huống,” Woroch nói. Bạn càng hiểu về tài chính, bạn càng có nhiều khả năng đưa ra những quyết định sáng suốt giúp mang lại lợi ích cho bản thân trong tương lai. 

Một nghiên cứu năm 2022 phát hiện ra rằng những người có kiến thức tài chính cao hơn sẽ đưa ra những quyết định sáng suốt hơn, giúp đảm bảo những nhu cầu tài chính tương lai của họ. 

8 Cách Tránh và Quản Lý Lối Sống Xa Hoa 

Vậy thì bí quyết để tránh lối sống xa hoa là gì? Hãy làm theo 8 cách này và bạn sẽ có thể kiểm soát tốt hơn đối với các quyết định tài chính của mình. 

• Đặt Mục Tiêu Tài Chính Rõ Ràng: Đưa ra những mục tiêu tài chính ngắn hạn và dài hạn. MacVittlie nói điều này giúp hướng những thu nhập tăng thêm vào những mục tiêu có ý nghĩa như quỹ tiết kiệm hưu trí, mua nhà, hoặc ngân sách cho giáo dục con cái. 

• Tăng Tiền Tiết Kiệm Với Mỗi Lần Tăng Lương: Khi bạn nhận được tăng lương, hãy trích một phần số tiền đó vào quỹ tiết kiệm của bạn hoặc tài khoản đầu tư trước khi điều chỉnh lối sống của bạn. Bằng cách này, bạn xây dựng sự giàu có và an toàn tài chính mà không rơi vào cái bẫy của việc chi tiêu nhiều hơn chỉ vì bạn kiếm được nhiều tiền hơn. 

• Tự Động Hóa Khoản Tiết Kiệm Của Bạn: Ưu tiên việc tiết kiệm và tự động hóa số tiền sẽ chuyển vào tài khoản tiết kiệm và hưu trí mỗi tháng. MacVittie nói “ Bằng cách chi trả cho bản thân trước, bạn đảm bảo một phần thu nhập được tiết kiệm trước khi bạn có cơ hội tiêu xài nó”. Thêm nữa, việc tiết kiệm càng dễ dàng, bạn càng có nhiều khả năng thực hiện nó. 

• Lập Một Ngân Sách: Lập một ngân sách đơn giản phản ánh thu nhập, chi phí, mục tiêu tiết kiệm và chi tiêu tùy ý. Tuân theo ngân sách này giúp bạn sống trong khả năng của mình, ngăn cản việc bội chi và tăng dần chi phí cho lối sống. 

• Xác Định Những Yếu Tố Thúc Đẩy Chi Tiêu: Điều này khác nhau ở mỗi người, nhưng nếu bạn có thể xác định được những điểm yếu của mình mà dẫn đến việc chi tiêu, bạn đã chiến thắng một nửa cuộc chiến rồi. Đó có thể là FOMO khi người khác mời bạn đến những bữa ăn sang trọng (giải pháp: tìm ra những cách từ chối lịch sự hoặc không thường xuyên tham gia ), hoặc có thể là thói quen lướt mạng xã hội ( giải pháp: giảm thời gian lướt mạng, ẩn quảng cáo, hoặc hủy theo dõi/ ẩn đi một số người nhất định). 

• Sử Dụng Tiền Thưởng Một Cách Khôn Ngoan: Woroch khuyên” Bất cứ lúc nào bạn được thăng chức hoặc kiếm được công việc mới được trả lương cao hơn, hãy chuyển trực tiếp khoảng tiền chênh lệch vào quỹ hưu trí, ngân sách đại học, hoặc những quỹ tiết kiệm riêng để chúng rời khỏi tầm mắt và tâm trí bạn,” 

• Hãy Tự Hỏi Bản Thân Liệu Điều Đó Có Cần Thiết Không: Winterfield nói rằng bạn phải thật sự hiểu rõ “ lý do” đằng sau việc mua sắm của bạn để giải quyết những chi tiêu không cần thiết. “ Hoàn toàn bình thường khi tiêu tiền vào những điều mà [ thiết yếu hoặc] mang lại hạnh phúc cho bạn, nhưng bạn cần nhận thức chi phí cơ hội của việc mua sắm tùy ý và tại sao bạn thật sự làm điều đó để xác nhận xem liệu nó có đáng giá không. 

• Xem Lại Tài Chính Mỗi Quý: Đánh giá thường xuyên các mục tiêu tài chính ngắn hạn và dài hạn của bạn. Theo dõi tiến trình của mình giúp bạn giữ được động lực và tập trung để đạt được chúng. Điều chỉnh thói quen chi tiêu và tiết kiệm của mình khi cần để vẫn đi đúng hướng, đảm bảo lạm phát lối sống không làm hỏng những kế hoạch tài chính của bạn. 

Không sa vào lối sống xa hoa là một cuộc chiến liên tục đòi hỏi sự tự nhận thức và kỷ luật. MacVittie nói rằng bằng cách thường xuyên xem xét và điều chỉnh kế hoạch tài chính của bạn, bạn có thể đảm bảo sự chi tiêu của bạn đồng bộ với những giá trị và mục tiêu dài hạn của mình.