Những ngày nghỉ lễ thường được coi là thời gian của hạnh phúc và vui vẻ. Nhưng đối với một số người, đó có thể là khoảng thời gian suy ngẫm đau khổ, buồn bã, cô đơn, lo lắng và trầm cảm. 

Ngay cả những người yêu thích kỳ nghỉ lễ cũng có thể trải qua cảm giác buồn bã trong mùa bận rộn này. Những ngày nghỉ lễ thường là khoảng thời gian có nhiều cảm xúc và nhu cầu cao, điều này có thể khiến nhiều người cảm thấy căng thẳng và kiệt sức. 

Những người có tình trạng sức khỏe tâm thần trước đó có thể dễ bị trầm cảm hơn trong kỳ nghỉ. Theo Liên minh Quốc gia về Bệnh Tâm thần (NAMI), 64% số người hiện mắc bệnh tâm thần cho biết rằng những ngày nghỉ lễ khiến tình trạng của họ trở nên tồi tệ hơn. 

Dấu hiệu và triệu chứng 

Triệu chứng phổ biến nhất của trầm cảm trong kỳ nghỉ lễ là cảm giác buồn bã dai dẳng hoặc tái phát bắt đầu trong kỳ nghỉ lễ. Cảm giác này có thể khác nhau về cường độ và thời gian. Một số người có thể thỉnh thoảng cảm thấy chán nản nhưng trải qua những khoảng thời gian ngắn cảm thấy lạc quan hơn. 

Một số dấu hiệu của chứng trầm cảm trong kỳ nghỉ có thể bao gồm: 

• Thay đổi khẩu vị hoặc cân nặng 

• Những thay đổi về kiểu ngủ 

• Tâm trạng chán nản hoặc dễ cáu gắt 

• Khó tập trung 

• Cảm giác vô giá trị hoặc cảm giác tội lỗi 

• Cảm thấy mệt mỏi hơn thường ngày 

• Cảm thấy căng thẳng, lo lắng hoặc bồn chồn 

Mất niềm vui khi làm những việc bạn từng yêu thích 

Trầm cảm trong kỳ nghỉ vs SAD 

Trầm cảm trong kỳ nghỉ và SAD có thể khó phân biệt với nhau, nhưng thời gian và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng thường là đầu mối tốt nhất để giúp bạn phân biệt 

Trầm cảm ngày lễ 

• Bắt đầu trước kì nghỉ lễ và kéo dài một thời gian ngắn sau khi kì nghỉ kết thúc 

• Các triệu chứng khá nhẹ 

Trầm cảm theo mùa (SAD)  

• Thông thường kéo dài khoảng 40% thời gian trong năm—bắt đầu từ cuối mùa thu và đầu mùa đông cho đến mùa xuân và mùa hè. 

• Thường nghiêm trọng hơn và có thể gây suy nhược 

Nếu kỳ nghỉ lễ trôi qua mà bạn vẫn cảm thấy chán nản hoặc lo lắng, bạn nên nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần để xác định xem điều bạn đang trải qua có phải là chứng rối loạn tâm trạng nghiêm trọng hơn hay không. 

Chẩn đoán trầm cảm ngày lễ  

Trầm cảm ngày lễ không phải là một tình trạng tâm thần được công nhận trong Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần (DSM-5), sổ tay được các bác sĩ lâm sàng sử dụng để chẩn đoán tình trạng sức khỏe tâm thần. 

Nguyên nhân 

Có một số lý do tại sao mọi người có thể bị trầm cảm trong kỳ nghỉ. Một số nguyên nhân có thể bao gồm: 

• Thiếu ngủ: Lịch nghỉ lễ bận rộn có thể dẫn đến thiếu ngủ, làm tăng căng thẳng. 

• Ăn uống và sử dụng rượu quá mức: Thật không may, đôi khi mọi người chuyển sang các cơ chế đối phó không lành mạnh để giải quyết nỗi buồn và căng thẳng trong kỳ nghỉ. Uống rượu và ăn quá nhiều có thể làm cho các triệu chứng trầm cảm trong kỳ nghỉ trở nên rõ ràng hơn. 

• Căng thẳng về tài chính: Việc chi tiêu quá mức về mặt tài chính hoặc chật vật mua quà cho gia đình và bạn bè có thể tạo thêm gánh nặng căng thẳng về tài chính. 

• Cô lập và cô đơn: Việc không thể trải qua kỳ nghỉ cùng gia đình và bạn bè có thể khiến kỳ nghỉ lễ dường như đặc biệt cô đơn. 

• Những kỳ vọng không thực tế: Đôi khi việc đặt nhiều hy vọng vào mùa lễ hội cũng có thể dẫn đến căng thẳng và buồn bã trong kỳ nghỉ. Việc thương mại hóa quá mức các ngày lễ có thể tạo ra kỳ vọng rằng mọi người phải cảm thấy niềm vui và hào hứng không ngừng nghỉ trong kỳ nghỉ lễ, điều này có thể tạo ra áp lực phải cảm nhận theo một cách rất cụ thể, tạo thêm một yếu tố gây căng thẳng khác cho khoảng thời gian vốn đã bận rộn trong năm. 

Vì những ngày lễ đánh dấu một năm mới sắp đến nên mọi người cũng có thể bắt đầu suy ngẫm về một năm đã qua và trải qua cảm giác hối tiếc hoặc thất bại. Họ có thể nghĩ về những mục tiêu họ đặt ra và những điều họ muốn đạt được và cảm thấy khó chịu nếu không đáp ứng được những mong đợi đó 

Điều trị 

Trừ khi bạn được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm nặng, bác sĩ có thể sẽ không kê đơn thuốc để điều trị các triệu chứng trầm cảm trong kỳ nghỉ lễ của bạn. Trong nhiều trường hợp, chứng trầm cảm trong kỳ nghỉ có thể được giải quyết bằng cách thay đổi lối sống và hỗ trợ xã hội. Bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến chuyên gia sức khoẻ tâm thần để trị liệu tâm lý. 

Mặc dù trầm cảm ngày lễ thường chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, nhưng việc nói chuyện với chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể giúp ích cho bạn . Chuyên gia trị liệu của bạn có thể làm việc với bạn để xác định các kiểu suy nghĩ tiêu cực góp phần gây ra cảm giác buồn bã và trầm cảm, đồng thời thay thế những suy nghĩ đó bằng những suy nghĩ hữu ích hơn, một phương pháp được gọi là liệu pháp hành vi nhận thức. 

Trị liệu cũng có thể giúp bạn phát triển các kỹ năng quản lý căng thẳng, giao tiếp và quan hệ tốt hơn, những kỹ năng này có thể hữu ích cả trước mắt và lâu dài. 

Đối phó với nỗi buồn ngày lễ 

Ngoài việc nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần, có một số điều bạn có thể tự mình làm để giúp kỳ nghỉ trở nên dễ dàng hơn.

• Chỉ uống ở mức độ vừa phải 

Rượu là chất gây trầm cảm và uống quá nhiều có thể làm trầm trọng thêm bất kỳ cảm giác tiêu cực nào mà bạn có. Điều này không có nghĩa là bạn cần phải hoàn toàn ngừng uống rượu. Thay vào đó, hãy hạn chế tiêu thụ và tránh sử dụng rượu như một cách để giải quyết hoặc trốn tránh những cảm xúc khó chịu. Nếu bạn chọn uống rượu, hãy cố gắng giới hạn bản thân ở một hoặc hai ly đồ uống có cồn khi bạn tham gia các hoạt động xã hội. 

• Đừng tự cô lập mình 

Sự cô lập về mặt xã hội có thể là một yếu tố nguy cơ chính gây trầm cảm. Vấn đề là nỗi buồn thường khiến bạn chỉ muốn trốn ở nhà một mình. Và nếu bạn sống xa gia đình trong những kỳ nghỉ, việc tiếp cận và tìm kiếm sự hỗ trợ xã hội có thể còn khó khăn hơn nhiều. 

• Tập thể dục thường xuyên 

Mặc dù khó có thể tuân thủ lịch trình tập luyện khi bạn cảm thấy chán nản, nhưng nghiên cứu đã chỉ ra rằng hoạt động thể chất thường xuyên có thể đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa và giảm các triệu chứng trầm cảm. 

Vì vậy, dù việc tập gym có thể khó khăn khi bạn căng thẳng, bận rộn và cảm thấy buồn bã, hãy nhớ rằng bạn không cần phải dán mắt vào máy chạy bộ hoặc máy tập tạ để cảm nhận được lợi ích. 

• Học cách nói ‘Không’ 

Những ngày lễ thường có nghĩa là có nhiều người yêu cầu giúp đỡ hơn và đưa ra yêu cầu về thời gian và nguồn lực của bạn. Những lời mời dự tiệc trong kỳ nghỉ có thể trở thành những nghĩa vụ xã hội căng thẳng. Những ân huệ nhỏ dành cho bạn bè có thể biến thành những dự án lớn mà bạn không ngờ tới. Tránh cam kết quá mức bằng cách biết giới hạn của bạn và học cách nói "không". 

• Dành thời gian cho bản thân 

Hãy chắc chắn rằng bạn dành đủ thời gian cho bản thân để thư giãn. Dành 15 đến 20 phút mỗi ngày để tận hưởng thời gian yên tĩnh, đọc sách, nghe nhạc, tắm, tập yoga hoặc một số hoạt động thư giãn khác có thể làm giảm mức độ căng thẳng của bạn một cách kỳ diệu. 

• Đặt kỳ vọng thực tế 

Bạn có thể hào hứng với những ngày lễ và lên kế hoạch cho những việc bạn muốn làm. Nhưng điều quan trọng là giữ cho kỳ vọng của bạn thực tế và có thể đạt được. 

Ngày lễ thay đổi giống như mọi người thay đổi. Trẻ em lớn lên, mọi người di chuyển và những người mới sẽ trở thành một phần trong cuộc sống của bạn. Điều quan trọng là tập trung vào những kết nối đó, tạo ra những truyền thống mới và ghi nhớ những ngày lễ vừa qua với sự yêu thích trong khi vẫn tận hưởng những ngày lễ ngay trước mặt bạn. Tập trung vào việc tận hưởng trải nghiệm và thời gian bạn dành cho những người thân yêu của mình hơn là đạt được kết quả cuối cùng hoàn hảo về mặt hình ảnh. 

Làm thế nào để nhận sự trợ giúp 

Nếu nỗi buồn ngày lễ biến thành một cái gì đó nghiêm trọng hơn hoặc nếu nỗi buồn của bạn không dịu đi sau khi kỳ nghỉ kết thúc, các triệu chứng của bạn có thể là dấu hiệu của một điều gì đó khác. Bạn có thể có một tình trạng như rối loạn trầm cảm nặng, và bạn có thể cần khám phá các lựa chọn điều trị khác bao gồm liệu pháp tâm lý và thuốc men. 

Nếu các triệu chứng của bạn không cải thiện hoặc bạn đang vật lộn để hoạt động như bình thường, đã đến lúc nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần của bạn.